Franciszek Leon Szwoch, urodzony 29 stycznia 1883 roku w Płońsku, to postać, która zasługuje na szczególną uwagę w polskiej sztuce. Jego życie zakończyło się 16 listopada 1949 roku w Gdyni.
Szwoch jest znany przede wszystkim jako wybitny malarz marynista, co oznacza, że jego twórczość koncentrowała się głównie na tematyce związanej z morzem i żeglarstwem.
Życiorys
Franciszek Szwoch rozpoczął swoją edukację w gimnazjum w Płońsku, a po ukończeniu matury, którą uzyskał eksternistycznie w Seminarium Nauczycielskim w Siennicy, podjął studia w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Warto zauważyć, że od 1908 roku kontynuował naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Tam zaangażował się w działalność tajnych organizacji niepodległościowych. Niestety, za swoje poglądy był kilkakrotnie aresztowany przez zaborców.
W 1918 roku, w Płocku, wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, a w 1919 roku ochotniczo zaciągnął się do Wojska Polskiego, gdzie służył aż do roku 1921. Jako referent ochrony zabytków kultury i sztuki przy dowództwie frontu podlaskiego i wołyńskiego, dbał o wyjątkowe zbiory muzealne, sprowadzając je na Wawel oraz do Zamku Królewskiego w Warszawie.
W okresie II Rzeczypospolitej wyróżniał się jako organizator życia artystycznego, a także działał jako członek oraz wiceprezes zarządu Ligi Morskiej i Kolonialnej. W uznaniu jego artystycznych oraz społecznych osiągnięć, otrzymał stałe stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki. Ponadto, przez 17 lat pełnił funkcję prezesa Zrzeszenia Polskich Artystów Plastyków.
Artysta specjalizował się w malarstwie marynistycznym oraz podejmował różnorodne tematy, w tym historyczne, batalistyczne oraz sakralne. W 1934 roku, wraz z Marianem Mokwą, zainicjował w Gdyni Morską Galerię Obrazów. Jego prace były wielokrotnie prezentowane w Warszawie, między innymi przez Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Miał również współpracę z miesięcznikiem „Morze”. Tuż przed wybuchem II wojny światowej prowadził Szkołę Malarską w Warszawie i wybudował w Hallerowie dom letniskowy dla swoich uczniów. Organizował liczne wystawy na terenie Wybrzeża i przeznaczał pozyskane z nich fundusze na otwarcie publicznej biblioteki dla Kaszubów. Był również inicjatorem budowy pierwszego „Domu Rybaka” we Władysławowie. Wśród jego najsłynniejszych dzieł można wymienić: Bitwę pod Puckiem, Bitwę Oliwską, Rybaka z Helu oraz Wieczór nad Zatoką.
W trakcie II wojny światowej współpracował z Armią Krajową, jednak niemal cała jego twórczość, obejmująca około trzystu obrazów, zginęła w trakcie powstania warszawskiego.
Po wojnie, w 1945 roku, przeniósł się z żoną i córką do Sopotu, gdzie podjął współpracę z Wojewódzkim Wydziałem Kultury i Sztuki, organizując życie artystyczne na Wybrzeżu. W ramach Związku Artystów Plastyków stworzył Grupę Marynistów, której przewodniczył aż do końca swojego życia. Współtworzył Muzeum Narodowe w Gdańsku i był organizatorem Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni Orłowie. Pełniąc funkcję referenta sztuk plastycznych przy Miejskiej Radzie Narodowej w Gdyni, dbał o zabezpieczenie zabytków sztuki przed ich wywiezieniem za granicę.
W 1946 roku zorganizował ogólnopolski konkurs na herb Gdyni. Niestety, pod koniec życia zmagał się z białaczką. Zmarł w Gdyni, a jego miejsce spoczynku znajduje się w Sopocie. Obecnie większość jego dzieł pozostaje w rękach najbliższej rodziny.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Tadeusz Gierymski | Konstanty Pągowski | Ludwik Sztyrmer | Marianna Olkowska | Ewa Konieczna Pilachowska | Igor KantorowskiOceń: Franciszek Szwoch